دست

یرژی ترنکا، پدر انیمیشن چک که به او لقب" والت دیزنی چک" را نیز داده اند در سال 1965 درست چهار سال پیش از مرگ خود، انیمیشن تکان دهنده و زیبای" دست" را ساخت. فیلمی که از سوی دولت کمونیستی حاکم بر آن زمان تحمل نشد و به مدت بیست سال پخش آن در چک ممنوع بود. 

" دست" زندگی مجسمه سازی را به تصویر می کشد که به ساخت گلدان هایی از گِل رس مشغول است و از زندگی خود راضی ست. زندگی ای که محدود به اتاق کوچکی ست که در آن به سر می برد با گلدانهای ساخته دستی که محل قرار گرفتن گُلی ست که مجسمه ساز با دقت از آن مراقبت می کند. گُل نمادی از " هنر و تعهد" مجسمه ساز است.

اما زندگی آرام مجسمه ساز با ورود " دست" ی که نمادی از " قدرت و استبداد " است، به هم می ریزد. دستی که نه از در اتاق مجسمه ساز بلکه از پنجره آن وارد می شود که نشانه ای از سرک کشیدن های حکومت های استبدادی در زندگی و حریم خصوصی اشخاص است. دست از همان بدو ورود شروع به امر و نهی می کند و به مجسمه ساز دستور میدهد که به جای ساخت گلدانهای گلی باید مجسمه " دست" را بسازد. مجسمه ساز زیر بار نمیرود و دست را از خانه خود بیرون می کند اما دست همانند تمامی حکومتهای استبدادی در ابتدا با وعده و عید و پرداخت رشوه  و  بعد از بی نتیجه ماندن آن با اعمال خشونت و زور سعی در فریب مجسمه ساز را دارد.

اما مجسمه ساز فریب " دست" را نمی خورد تا اینکه دست آخرین نیرنگ خود را به کار می برد که همان فریفتن مجسمه ساز توسط جنس مخالف یعنی " زن " است. دستی توری با حرکات فریبنده مجسمه ساز را مجذوب خود می کند و زمانیکه دستهای خود را برای در آغوش کشیدن او بالا می برد، نخ هایی دستهای او را میبندد و مجسمه ساز تبدیل به عروسک خیمه شب بازی ای میشود که با فرمان نخ هایی که  دستهایش را به اسارت خود در آورده اند مجبور به ساخت مجسمه ای عظیم از " دست" میشود.

" دست" انیمیشن هجده دقیقه بسیار زیبا و تکان دهنده ای ست که یرژی ترنکا در آن زندگی هنرمندان متعهدی را به تصویر می کشد که در حکومتهای استبدادی زندگی میکنند. حکومتهایی که با وضع قوانین و ایجاد محدودیت ها برای هنرمندان یا هنر آنها را به صورت آنچه می پسندند- شکل- می دهند یا با حاشیه راندن و منزوی کردن آنها عملن " مرگ" زود رسی را برایشان رقم می زنند.

- عکس ها از سایت انیمک برداشته شده است.
- لینک دانلود انیمیشن " دست" ساخته یرژی ترنکا